Vademecum Lektora

MODLITWA LEKTORA

Panie,
oto stoję wobec wielkiej tajemnicy Twego Słowa,
które mam przekazywać innym.
Pomóż mi być najpierw dobrym słuchaczem
i świadkiem Twego Słowa.
Oczyść moje wargi od wszelkiej nieczystości,
uczyń mnie swoim narzędziem,
bym mógł nieść Cię ludziom
w sercu,
w dłoniach,
na wargach
Amen.

REGUŁA I

Czytanie Słowa Bożego i głośne odmawianie modlitw podczas liturgii, jest jedną z wielu posług i funkcji liturgicznych, jakie powierza się wiernym i dzięki którym żyje wspólnota wierzących.
Wielość posług i funkcji, które wraz z Soborem Watykańskim II zostały na nowo odkryte i uznane za ważne, jest wielkim bogactwem Kościoła. One bowiem objawiają Kościół, ukazują jego naturę.
Nasze różnorodne uzdolnienia i talenty, także we mszy św. służą budowaniu wspólnoty: gotowość otwarcia się na Ducha Bożego, mówienie w Duchu Bożym, uzdolnienia artystyczne, umuzykalnienie, dobra dykcja, gesty i postawy. Dlatego należy się cieszyć z tego, że posługę lektora obecnie mogą podejmować również kobiety. Po zniesieniu nieuzasadnionych barier historycznych i kulturowych ( zob.1 Kor 11, 2-16; 14, 34-35 ), mogą one swoją kobiecą intuicją, wyrazistością wymowy i uczuciową interpretacją tekstów biblijnych, ubogacać celebracje liturgiczne.

REGUŁA II

To, czego sami nie zrozumieliśmy, nie można odczytywać innym. Dlatego do czytania wyznaczonego tekstu, trzeba się w domu gruntownie przygotować.
Dobrze odczytywać dany tekst można jedynie wtedy, gdy odczytujący rozumie go tak dobrze, jak gdyby sam był jego autorem. Zrozumienie tekstu nie dokonuje się jednak automatycznie, bez zastanowienia się i przemyślenia. Do tego zaś potrzebny jest czas. Dlatego na przygotowanie czytania, na poprawne jego zrozumienie trzeba bezwarunkowo umieć poświęcić czas. Jest to niezbędny warunek, ażeby właściwie przeczytać obcy tekst. Lekceważymy słowo Boże i ludzi, którzy nas słuchają, jeśli spodziewamy się, że potrafimy to słowo odczytywać bez uprzedniego przygotowania. W jaki sposób może dotrzeć do ludzkich serc nasze słowo, skoro sami czytamy je bez zrozumienia? Powinniśmy więc już w przeddzień służby liturgicznej głośno odczytać wyznaczony tekst.

REGUŁA III

Ten, kto tylko po cichu, pobieżnie oczyma przeczytał to, co chciał przygotować, z pewnością zawiedzie w kościele. Dopiero wówczas, gdy czyta się głośno, zauważyć można ukryte bogactwo tekstu biblijnego - jego piękno i moc.
Czytanie po cichu albo wodzenie tylko oczyma po tekście, nie jest przygotowaniem wystarczającym, lecz ćwiczeniem swego wzroku i umysłu. Jedynie głośne czytanie pozwala zgrać wzrok, mózg, głos, język i oddech. Czytając po cichu nie ćwiczymy w ogóle naszej artykulacji czyli wymowy. Wydaje się, że ciche czytanie jako ćwiczenie jest pozbawione wartości.
Ten, kto pragnie dobrze czytać, tego serce musi być przy słuchaczach, podczas gdy jego oczy śledzą tekst zapisany na papierze. Potrzebny jest wzgląd, uwaga zwrócona na słuchaczy, odczuwanie razem z nimi i zdolność nawiązywania z nimi kontaktu.
Integralną cechą czytania jest wczuwanie się w słuchaczy. Czytać coś komuś - znaczy po prostu udzielać się, dzielić się czymś ze słuchaczami.

REGUŁA IV

Przygotowanie tekstu biblijnego do odczytania rozpoczyna się od podzielenia go na pewne części. W ten sposób uzyskujemy dobrą orientację i pewność, że właściwie go zrozumieliśmy.
Po pierwszym głośnym odczytaniu tekstu biblijnego, należy podzielić go na części, według treści i sensu. Z kolei każda z tych części wymaga osobnego podziału na mniejsze jednostki, którymi są zwykle poszczególne zdania. Każde z nich zawiera zazwyczaj jakąś jedną samodzielną myśl czy obraz, choć czasem może być ich więcej. Podział taki pozwala lektorowi uchwycić logiczny sens danego tekstu i właściwie zaprezentować go słuchaczom.

REGUŁA V

Przecinek nie jest jednoznaczeniowym (zawsze takim samym) znakiem przystankowym. Niekiedy trzeba go przeczytać szybko, jakby przeoczyć, a czasami należy go potraktować tak poważnie, jak kropkę albo średnik.

REGUŁA VI

Również przy dwukropku oraz cudzysłowiu przeważnie nie należy się dłużej zatrzymywać, jeśli pragniemy czytać tekst tak, jak się go mówi.

REGUŁA VII

Znalezienie właściwego akcentu nie jest sprawą szczęścia, lecz przede wszystkim kwestią właściwego przygotowania. Przeważnie akcentuje się zbyt wiele wyrazów, gdy tymczasem w każdej części zdania, która posiada swój własny sens, wolno zaakcentować mocniej tylko jeden wyraz (słowo).
Podczas czytania słowo zawierające istotną myśl, posiadające największe znaczenie, powinno być zaakcentowane, czyli odpowiednio podkreślone. Ono bowiem nadaje zdaniu jednoznaczny sens, warunkuje poprawne odczytanie intencji autora tekstu oraz właściwe przyjęcie treści przez słuchaczy. Gdy akcentuje się w zdaniu zbyt wiele słów, wówczas trudno się zorientować, co w zdaniu jest najważniejsze.

REGUŁA VIII

Akcent bardzo rzadko leży na przymiotnikach, przeczeniach i na końcu zdania. W modlitwie powszechnej należy unikać także nużącego akcentowania czasowników.

REGUŁA IX

Podczas czytania musi być zachowana także melodyka zdania. Razem z akcentem i odpowiednim tempem, nadaje ona czytanym zdaniom koloryt i dźwięk (właściwe brzmienie).
Każde zdanie zawiera w sobie swoistą melodię. Dostrzega się to przede wszystkim wtedy, kiedy pragniemy coś mocniej zaakcentować. Melodia wypowiadanego zdania jest sposobem akcentowania, podkreślania tego, co najistotniejsze, pozwala mówcy przekazać właściwy sens tekstu. Słowo akcentowane w zdaniu prawie zawsze wymawiamy nie tylko nieco głośniej, lecz także trochę wyżej, względnie niżej niż pozostałe.
Melodia nadaje zdaniu jednoznaczny i wyraźny sens. Melodia jest nadto środkiem łączącym i porządkującym poszczególne części zdania. Zwykle w pierwszej połowie zdania głos się podnosi - wywołujemy przez to napięcie, zaś w drugiej zniżamy głos, rozładowując tym samym napięcie.
Możemy z tego wyciągnąć następujący wniosek: kto podczas zgromadzenia liturgicznego odczytuje teksty monotonnie, czyli na jednym tonie, pozbawiając tym samym zdania melodii, ten niszczy albo zakrywa sens tekstu. W ten sposób utrudnia słuchanie w skupieniu lub odbycie wspólnej modlitwy. Należy czytać w sposób naturalny, czyli tak, jak się mówi, z naturalną zmianą melodyki głosu. Im bardziej różnorodna jest fala intonacyjna, tym bogatsza i plastyczniejsza jest nasza mowa.

REGUŁA X

Słucha się nie tylko uszami, lecz również oczami. Dlatego lektor wypełniając swoją posługę, winien zwracać szczególną uwagę na sposób chodzenia, stania, układ rąk, styl ubioru oraz na stosunek do samej księgi Pisma św., którego słowo będzie proklamował.
Słucha się także oczami. Tym, co wywołuje w nas wrażenie, co do nas przenika, jest nie tylko głos mówiącego człowieka, lecz także jego wygląd, wyraz twarzy, jego postawa i zachowanie. I gdy coś drażni nasze oczy, wówczas odbija się to bardzo wyraźnie na słuchaniu - uszy dobrze nie słuchają.
Dzieje się tak dlatego, ponieważ w pierwszym rzędzie zastanawiamy się, dlaczego człowiek ten wygląda tak osobliwie (dziwnie).
Wcale nie jest sprawą drugorzędną, w jaki sposób przemierzamy drogę od swojego miejsca do ambony, jak przy niej stajemy, czy niesiemy z szacunkiem i pewnym dostojeństwem lekcjonarz mszalny, z którego proklamowane będą święte teksty. Wypełniając posługę lektora należy też dbać o schludność i pewną elegancję ubioru.

REGUŁA XI

Nasz oddech jest strumieniem, który unosi słowa. Spokojny, cichy oddech czyni lektora spokojnym i opanowanym, a to udziela się także słuchaczom. Tempo mówienia i pauzy regulują się jakby same.
Nie wolno rozpoczynać odczytywania tekstu zbyt szybko, zanim słuchacze nie zajmą pozycji siedzącej po zakończonej modlitwie dnia (kolekcie) i dopóki nie zapanuje w kościele zupełna cisza. Kto nie zachowuje tej zasady i zaczyna czytać bez zaczekania na odpowiednią dyspozycję wiernych, ten ryzykuje, że nie usłyszą oni początku tekstu i nie będą w stanie zrozumieć całego przesłania słowa Bożego. Nie można się wówczas dziwić, że pozostały czas będą oni spędzać na kaszleniu i wycieraniu nosa.
Rozpoczynając czytanie, należy spokojnie i z należnym szacunkiem spojrzeć na słuchaczy i pomyśleć, że ci ludzie spragnieni są słowa Bożego; lektor zaś jest tym, który rozdziela im ten pokarm. Dopiero wtedy można rozpocząć czytanie.
Niezwykle ważne jest tempo mówienia. Spokojne tempo mówienia wraz z odpowiednią długością pauz i dobrą wymową, służy zrozumieniu słów i zdań przez słuchaczy, pozwala im przyswoić sobie ich sens i pobudza pamięć do przyjęcia następnych treści. Jeżeli mówi się zbyt szybko, nie uwzględniając pauz, wówczas fale dźwiękowe naszego głosu nakładają się na fale odgłosu, czyli echa, odbijającego się od ścian kościoła i powstaje w ten sposób zupełnie niezrozumiała i niejasna mieszanina dźwięków. Trzeba zawsze pamiętać o tym, że akustyka jest w każdym kościele inna. Dlatego należy mówić tak powoli, żeby fale dźwiękowe i fale odgłosu nie krzyżowały się i wzajemnie na siebie nie nakładały. Pauzy należą zatem integralnie do tej czynności, jaką jest czytanie. Im trudniejszy tekst, tym zachowanie przerw jest bardziej potrzebne.
Pauzy są również niezbędne dla samego lektora, bowiem one pozwalają mu podczas wdechu "wyprzedzić" oczami następne zdanie, jakby "zobaczyć" jego treść, aby mógł je zaraz głośno i z odpowiednią tonacją wypowiedzieć.
Większość lektorów czyta zbyt szybko, nie zwracając uwagi na konieczne pauzy. Źródłem tego pośpiechu jest zapewne zdenerwowanie, a mówiąc dokładniej - niewłaściwe oddychanie. Oddychać należycie - to oddychać powoli, spokojnie i głęboko, jak podczas snu. Oddychać winniśmy nie samą klatką piersiową lecz przeponą. Aby czytać z zachowaniem należytego tempa, ze spokojem i bez pośpiechu, należy zaczerpnąć głęboki oddech przed samym rozpoczęciem czytania.

REGUŁA XII

Zanim lektor rozpocznie czytanie, postępuje tak, jak wytrawny dziennikarz telewizyjny - spogląda na zgromadzonych słuchaczy. Natomiast każdą nową myśl zaczyna od krótkiej przerwy. W ten sposób nawiązuje kontakt ze słuchaczami, którym Bóg służy, otwierając ich serca na swoje Słowo.
Odczytując tekst biblijny, należy nawiązać ze słuchaczami kontakt, zbudować pomost pomiędzy sobą a nimi. Dokonuje się to nie tyle za pośrednictwem słów, ile poprzez spojrzenie. Słuchacze winni w spojrzeniu lektora odczuć, że zwraca się on właśnie do nich, obejmuje swoim wzrokiem i sercem wszystkich zgromadzonych w kościele; nawet tych siedzących w ostatniej ławce, czy stojących pod chórem. Nie wystarczy jednak zwykłe, machinalne, automatyczne zerknięcie na słuchaczy, mając przy tym w dodatku spuszczoną głowę. Trzeba zwrócić się do nich tak, aby nasze oczy nawzajem się spotkały. Tylko wtedy wierni odczują naprawdę, że lektor pragnie właśnie do nich mówić.
Spoglądanie na słuchaczy jest ważne nie tylko dla nich samych, lecz także dla lektora. Pozwala bowiem dostosować głos i tempo czytania do wymagań konkretnej przestrzeni sakralnej, w której się odczytuje tekst. Umożliwia również kontrolę nad tym, jak wykonujemy swoje zadanie. Czy podejmuję je z życzliwością dla słuchających i pełnym przekonaniem, że jako lektor, podczas czytania słowa Bożego, jestem narzędziem w ręku Boga?

REGUŁA XIII

Najbardziej przyjemnym dla słuchających jest takie czytanie, gdy lektor wypełniając swoją funkcję, mówi i śpiewa głosem piersiowym, to znaczy, gdy rozpoczyna naturalną głęboką tonacją głosu 1 podobnie też kończy. Zasada ta obowiązuje także w wezwaniach modlitwy powszechnej.
Zasada ta jest bardzo ważna, ponieważ duża przestrzeń sakralna zwykle kusi nas do podniesienia swojego głosu, by był on donośniejszy i bardziej przenikał całą przestrzeń. Z pewnością głos będzie wtedy bardziej natężony i donośny, ale zapłacimy za to zbyt wielką cenę. Po pierwsze, gdy będziemy stale mówić ona zbyt wysokich tonach, wówczas nasze struny głosowe, przez nadmierne natężenie i przemęczenie, ulegną szybkiemu zdarciu. Poza tym, skutki takiego mówienia udzielają się także słuchaczom: wysoki głos męczy, natomiast głos piersiowy, niski i głęboki - uspokaja ich. Głęboki rejestr głosu sygnalizuje spokój, skupienie i bezpieczeństwo. Głos i nastrój nierozdzielnie przynależą do siebie nawzajem.
Po drugie, mówiąc wysokim głosem, wpadamy w ton pseudo pobożnego, płaczliwego "zawodzenia", bo trudno jest już w czasie czytania obniżyć głos. Tak zwana "pobożna tonacja", nie jest więc w gruncie rzeczy żadną pobożną lecz kościelną formą złego nawyku.
Podobną zasadę trzeba stosować w odniesieniu do śpiewu, np. psalmów czy innych modlitw. Należy śpiewać głosem głębokim, z akcentowaniem słów i odpowiednimi pauzami. Przede wszystkim, nie wolno śpiewać na zbyt wysokim tonie. Jest to nie tylko nienaturalne, lecz także męczące. Przy śpiewie wymagane jest utrzymanie rytmu mowy, należytej intonacji słów.
Śpiewanie tekstów liturgicznych, aby osiągnęło swój cel jakim jest piękne, radosne, trafiające do serc i umysłów słuchaczy przekazywanie słowa Bożego, wymaga znacznie gruntowniejszego przygotowania niż ich czytanie.

REGUŁA XIV

Staranna wymowa ułatwia słuchaczom zrozumienie i przyjęcie tekstu oraz sprawia wrażenie, że lektor bierze go na serio i poważnie traktuje funkcję, którą wypełnia. Z drugiej strony, wymowa nie może posiadać żadnego zakłócającego obciążenia; powinna być wolna od wszelkiej sztuczności i zmanierowania; nie może też być zniekształcona przez gwarowe naleciałości i błędy.

REGUŁA XV

Korzystaniez mikrofonu i aparatury nagłaśniającej również wymaga pewnych umiejętności, których trzeba się nauczyć. Ta bardzo wrażliwa i czuła aparatura techniczna musi być używana rozsądnie i z wielką delikatnością. W przeciwnym wypadku bardziej przeszkadza niż pomaga.
Prawidłowo skonstruowane i zbudowane wnętrze kościoła jest akustycznie dostosowane do mowy i śpiewu, i działa jak wzmacniacz. Uwzględniając nowoczesne rozwiązania architektoniczne i wykorzystując odpowiednie materiały budowlane, można się obejść bez jakiejkolwiek aparatury nagłaśniającej. Jednakże w niektórych nowoczesnych kościołach, budowanych z cegły lub betonu, zastosowanie wzmacniacza i mikrofonu wydaje się być wprost niezbędne. Dzieje się tak dlatego, że we wnętrzach tych, wysokie tony nadające mowie ludzkiej jasność i zrozumiałość, zostają - mówiąc najdosłowniej - połknięte. Śpiewanie w takich kościołach staje się wielką udręką, natomiast zrozumienie mowy niewyobrażalnie trudne.
Nowoczesna elektronika dostarcza coraz lepsze urządzenia wzmacniające, które rozwiązują tego typu trudności. Wzmacniają one zakres wysokości tonu w pomieszczeniach kościelnych, w których same z siebie nie mogą być wzmocnione albo są wręcz stłumione. Tego typu urządzenie składa się z trzech elementów: jednego lub więcej mikrofonów, wzmacniacza i jednego lub więcej głośników.
Mikrofon jest bardzo delikatnym i wrażliwym urządzeniem, które rejestruje dosłownie wszystko i przez wzmacniacz przenosi dalej. Rejestruje także to czego ludzkie ucho umyślnie albo też przez nieuwagę nie dosłyszy: każdy głęboki oddech, każdy błąd językowy, każde dialektyczne zabarwienie językowe, seplenienie, każdy szelest towarzyszący przewracaniu stronicy i wreszcie tykanie zegarka ręcznego, gdy przybliżymy go do mikrofonu. Nie należy stać zbyt blisko mikrofonu, ale w odległości ok. 30 cm. Wówczas można usłyszeć naturalny, a nie zniekształcony głos lektora. Jeszcze przed rozpoczęciem celebracji liturgicznej należy mikrofon ustawić na odpowiednią wysokość, tak, aby uniknąć manipulacji nim podczas nabożeństwa, co wywołuje hałas i rozprasza słuchaczy.
Tekstów, którymi wierni modlą się wspólnie (np. Chwała na wysokości Bogu, Wierzę w Boga), nie powinno się odmawiać razem z nimi przez mikrofon, zagłusza to bowiem i przeszkadza modlitwie wiernych. Z tego samego powodu nie powinno się wraz z innymi śpiewać pieśni przez mikrofon. Albo rezygnuje się wtedy ze śpiewania, albo należy się cofnąć o jeden krok. Do mikrofonu należy mówić spokojnie i niezbyt głośno, tak jak mówi się w domu przy stole.
Gdy wszystko zostanie wykonane...
Gdy wszystkie te reguły zostaną dokładnie przyjęte, wówczas można być pewnym, że będzie się swoją posługę lektora pełnić poprawnie. Trzeba jednak mieć zawsze na uwadze to, co mówi Pismo święte: "Gdy uczynicie wszystko, co wam polecono, tak mówcie: "Słudzy nieużyteczni jesteśmy; wykonaliśmy to, co powinniśmy wykonać" (Łk 17, 10). Jesteśmy nieużytecznymi sługami, ponieważ cel naszego wysiłku, jakim jest dotarcie ze słowem Bożym do ludzkich serc, ażeby je przemienić i podnieść na duchu, nie może być osiągnięty przez nas, lecz tylko przez Niego, przez Pana, który zechciał przyjąć nas do swojej służby. Starajmy się ją pełnić jak najpiękniej, zawsze wpierw nasłuchując, co Bóg przez swoje Słowo pragnie nam samym powiedzieć.
Nie wiemy, jaką drogą Bóg nas prowadzi. Ale to jedno powinniśmy wiedzieć, że kto obcuje bardzo blisko ze słowem Bożym, ten podnosi żagiel na statku swojego życia. I może nawet nie przypuszcza, dokąd on go poprowadzi, gdy wiatr powieje. Bo wiatr i Duch Boży tchnie, kędy chce...

Posługa i godność lektora w Liturgii    

Czytanie Słowa Bożego w Zgromadzeniu Liturgicznym jest najwyższym stopniem służby ministranckiej. Mówi o tym już sama postawa lektora w prezbiterium. Wszyscy inni ministranci służąc zwracają się twarzą do ołtarza. Kiedy odmawiają modlitwy, albo przynoszą do ołtarza dary, są wyrazicielami ludu wobec Boga. Lektor zaś, kiedy czyta Słowo Boże, zwraca się twarzą ku ludziom. W tym momencie jest wyrazicielem samego Boga wobec Zgromadzenia Liturgicznego.
Lektorzy stanowią we wspólnotach ministranckich specjalną i najważniejszą grupę, bowiem pełnią specjalną i szczególnie ważną posługę - przekazują ludziom Słowo Boga. Posługa ta stawia przed lektorami dość spore wymagania, dlatego nie każdy może pełnić posługę lektora. Do tej funkcji powinni być wybierani ci, którzy nie tylko posiadają odpowiednie możliwości głosowe i dykcyjne, ale przede wszystkim właściwe kwalifikacje moralne. Aby bowiem wiarygodnie przekazywać innym Słowo Boże, najpierw samemu należy według niego żyć.
Życie lektora powinno być przepojone wiarą. Ogromnie ważną rolę pełni tu życie sakramentalne. Lektor powinien być znany z regularnego przystępowania do spowiedzi i komunii św. oraz powinien cieszyć się dobrą opinią w otoczeniu. Trudno sobie wręcz wyobrazić lektora, który w kościele czyta Słowo Boże, a poza kościołem jest jego zaprzeczeniem.
Do posługi lektora należy się też dobrze przygotować. Przygotowanie takie, nazywane kursem lektorskim, obejmować będzie:
Formację wewnętrzną, czyli szereg nauk dotyczących wiary, modlitwy i pobożności.
Formację biblijną, czyli szereg nauk na temat Pisma Świętego, tak aby przyszli lektorzy potrafili rozumieć czytania.
Formację liturgiczną, czyli nauki o liturgii i poprawnym w niej posługiwaniu.
Formację fonetyczną, czyli nauki o poprawnym czytaniu, artykułowaniu słów i akcentowaniu.
Równolegle do tych zajęć odbywać się będą praktyczne ćwiczenia, które pomogą poprawnie zastosować w życiu poznane wiadomości. Zakończeniem kursu lektorskiego będzie uroczysta promocja na urząd lektora, której dokonać może ks. dziekan, albo ks. biskup.
Modlitwa lektora
Panie, oto stoję wobec wielkiej tajemnicy Twego Słowa, które mam przekazywać innym.
Pomóż mi być najpierw dobrym słuchaczem i świadkiem Twojego Słowa.
Oczyść moje wargi od wszelkiej nieczystości, uczyń mnie swoim narzędziem,
bym mógł nieść Cię ludziom w sercu, w dłoniach, na ustach. Amen.

Pismo Święte
Definicja Pisma Świętego
Pismo Święte to zbiór ksiąg, które zostały napisane pod natchnieniem Boga. Stanowią one podstawę naszej wiary.
    Podział Pisma Świętego
Pismo Święte dzieli się na dwie części:
Stary Testament - obejmuje okres od stworzenia świata, aż do narodzin Chrystusa. Składa się z 46 ksiąg, napisanych głównie w języku hebrajskim
Nowy Testament - opisuje działalność Pana Jezusa, życie pierwotnego Kościoła oraz mówi o czasach ostatecznych. Składa się z 27 ksiąg napisanych w języku greckim
    Autorzy Pisma Świętego
Spisywanie ksiąg Pisma Świętego odbywało się na przestrzeni wielu wieków. Słowo Boże w nich zawarte przekazywane było najpierw ustnie, a następnie było spisywane. Udział w powstaniu ksiąg miało bardzo wielu ludzi, z których tylko niektórzy są nam znani. Ponadto niektóre księgi, podpisane imieniem autora, miały w rzeczywistości wielu autorów, np. księgę Izajasza pisało kilku ludzi.
    Natchnienie Pisma Świętego
Wszystkich autorów Pisma Świętego łączyło jedno - natchnienie, którego udzielił im do pisania sam Bóg. Natchnienie to polegało nie na "podpowiadaniu" im, co mają pisać, ale na takim uzdolnieniu ich umysłów, by napisali prawdę o Bogu. Ludzie ci nie byli "mądrzejsi" od innych, nie wiedzieli więcej o otaczającym ich świecie, niż inni. Dlatego to w Piśmie Świętym odnaleźć można wiele dziś już nieprawdziwych informacji, np. że Ziemia jest płaska, a Słońce jest małe i krąży po niebie! Tamci ludzie nie wiedzieli tyle, co dzisiaj wiemy dzięki odkryciom naukowym. Ale wiedzieli dużo o Bogu i to chcieli nam przekazać.
    Czas powstania Pisma Świętego
Pierwsze księgi Starego Testamentu powstały XII wieków przed narodzeniem Chrystusa, a ostatnie pismo Nowego Testamentu około setnego roku po narodzeniu Pana Jezusa. W przeciągu tego czasu oblicze świata wielokrotnie się zmieniało; Bóg przemawiał do starożytnych Izraelitów językiem ich czasów, przemawiając inaczej do tych, którzy wywędrowali z Egiptu na czele z Mojżeszem, inaczej do powracających z wygnania wraz z Ezdraszem. Inaczej też mówił Pan Jezus do ludzi Mu współczesnych. Pan Bóg, bowiem, chce przemawiać do wszystkich ludzi językiem im zrozumiałym.
    Inna nazwa Pisma Świętego
Pismo Święte nazywa się często zamiennie Biblii Słowo "Biblia" pochodzi z języka greckiego (biblia) i oznacza "zwoje". W dawnych czasach nie znano formy książki, zaś teksty pisano na wstęgach papirusowych czy pergaminowych zwijanych potem w zwoje. Wszystkie księgi Pisma Świętego miały pierwotnie taki wygląd. Dzisiejsza forma książki jest znacznie późniejszym wynalazkiem.
    Księgi Pisma Świętego
Stary i Nowy Testament można podzielić na mniejsze jednostki w zależności od treści i gatunków literackich w nich zawartych. Wyróżnić można trzy podstawowe grupy:
Księgi historyczne - nazwa ta została nadana ze względu na treść. Księgi te opisują bowiem historię pewnych wydarzeń.
Księgi pouczające - mają charakter pouczeń o tym, jak odnosić się do Boga i innych ludzi, jak postępować w życiu.
Księgi prorockie - zawarte są w nich mowy proroków, którzy przemawiali w imieniu Boga.
Rozdziały i wersety w Piśmie Świętym
Wszystkie księgi Pisma Świętego zostały podzielone na rozdziały i wersy. Dokonano tego, by łatwiej było znaleźć odpowiednie miejsce w Biblii. Podaje się wtedy nazwę księgi, zazwyczaj w postaci skrótów, następnie rozdział i po przecinku werset, np. Rdz 2,7 lub             1 Kor 1, 2-4.
    Przekłady Pisma Świętego
Pismo Święto, którym dziś posługujemy się, jest przekładem z oryginalnych języków biblijnych. Takich przekładów jest wiele, ale nie wszystkie są równie dobre. Nie jest bowiem łatwą sprawą przetłumaczyć na inny język, to co chcieli powiedzieć starożytni ludzi. Inną trudnością są języki biblijne, a zwłaszcza język hebrajski, w którym nie używa się w pisowni samogłosek, co powoduje, że jedno słowo można rozumieć wieloznacznie. Najpopularniejszym dziś przekładem Pisma Świętego na język polski jest tzw. Biblia Tysiąclecia, wydawana w różnych szatach graficznych i formatach
    Księgi Pisma Świętego
STARY TESTAMENT
Księgi historyczne:
1.    Księga Rodzaju
2.    Księga Wyjścia
3.    Księga Kapłańska
4.    Księga Liczb
5.    Księga Powtórzonego Prawa
6.    Księga Jozuego
7.    Księga Sędziów
8.    Księga Rut
9.    1 Księga Samuela
10.    2 Księga Samuela
11.    1 Księga Królewska
12.    2 Księga Królewska
13.    1 Księga Kronik
14.    2 Księga Kronik
15.    Księga Ezdrasza
16.    Księga Nehemiasza
17.    Księga Tobiasza
18.    Księga Judyty
19.    Księga Estety
20.    1 Księga Machabejska
21.    2 Księga Machabejska
22.    Księgi pouczające:
23.    Księga Hioba
24.    Księga Psalmów
25.    Księga Przysłów
26.    Księga Koheleta
27.    Pieśń nad pieśniami
28.    Księga Mądrości
29.    Mądrość Syracha
Księgi prorockie:
1.    Księga Izajasza
2.    Księga Jeremiasza
3.    Lamentacje
4.    Księga Barucha
5.    Księga Ezechiela
6.    Księga Daniela
7.    Księga Ozeasza
8.    Księga Joela
9.    Księga Amosa
10.    Księga Abdiasza
11.    Księga Jonasza
12.    Księga Micheasza
13.    Księga Nahuma
14.    Księga Habakuka
15.    Księga Sofoniasza
16.    Księga Aggeusza
17.    Księga Zachariasza
18.    Księga Malachiasza
NOWY TESTAMENT
Księgi historyczne:
1.    Ewangelia według św. Mateusza
2.    Ewangelia według św. Marka
3.    Ewangelia według św. Łukasza
4.    Ewangelia według św. Jana
5.    Dzieje Apostolskie
Księgi pouczające:
1.    List św. Pawła Apostoła do Rzymian
2.    1 List św. Pawła Apostoła do Koryntian
3.    2 List św. Pawła Apostoła do Koryntian
4.    List św. Pawła Apostoła do Galatów
5.    List św. Pawła Apostoła do Efezjan
6.    List św. Pawła Apostoła do Filipian
7.    List św. Pawła Apostoła do Kolosan
8.    1 List św. Pawła Apostoła do Tesaloniczan
9.    2 List św. Pawła Apostoła do Tesaloniczan
10.    1 List św. Pawła Apostoła do Tymoteusza
11.    2 List św. Pawła Apostoła do Tymoteusza
12.    List św. Pawła Apostoła do Tytusa
13.    List św. Pawła Apostoła do Filemona
14.    List do Hebrajczyków
15.    List św. Jakuba
16.    1 List św. Piotra Apostoła
17.    2 List św. Piotra Apostoła
18.    1 List św. Jana Apostoła
19.    2 List św. Jana Apostoła
20.    3 List św. Jana Apostoła
21.    List św. Dudy Apostoła
Księgi prorockie:
1.    Apokalipsa św. Jana Apostoła

Jesteśmy tak przyzwyczajeni do słowa "Ewangelia", że nie zdajemy sobie sprawy, co właściwie ono znaczy. Początkowo znano tylko słowo "ewangelia" w liczbie pojedynczej ("ewangelion"), co znaczyło "dobra nowina". Używano go już przed Panem Jezusem na oznaczenie dobrej nowiny o zwycięstwie lub innego doniosłego wydarzenia z życia władców rzymskich.
Również Jezus głosił Ewangelię - Dobrą Nowinę - o nadejściu Królestwa Bożego. Począwszy jednak od św. Marka Ewangelia stała się gatunkiem literackim: opowiadaniem o działalności Jezusa. Dotąd Jezus był tym, który głosił Dobrą Nowinę, teraz głosi się Jego, On sam staje się Dobrą Nowiną.
Jak doszło do napisania ewangelii i całego Nowego Testamentu? Działo się to w następujący sposób:
Etap I - Jezus z Nazaretu.
Jezus narodził się za panowania Heroda, zapewne 6 lat przed naszą erę. Żył w Nazarecie, jak pobożny Żyd. Około roku 27-28 po chrzcie przyjętym z rąk Jana Chrzciciela rozpoczął dwa, trzy lata publicznej działalności. Jezus wybrał sobie uczniów i słowami, czynami i życiem ogłaszał nadejście Królestwa Bożego. Sam Jezus nie pisał niczego. Skazany przez władze świątyni został ukrzyżowany przez Rzymian, zapewne 7 kwietnia 30 roku.
Etap II - Uczniowie.
Zmartwychwstanie Jezusa i Zesłanie Ducha Świętego sprawiają, że uczniowie zaczynają rozumieć, kim Jezus jest. Uczniowie, pozostając Żydami, tworzą jednak odrębną i zadziwiającą grupę świadków Jezusa zmartwychwstałego. Wspominają nieraz Jezusa, Jego słowa i czyny oraz nauczają o Nim nowo ochrzczonych ludzi (najpierw Żydów, potem pogan). Do pierwszych uczniów dołączają się zatem nowi - wspólnota świadków Jezusa (chrześcijanie) coraz to bardziej się rozrasta. Św. Paweł i inni apostołowie piszą do pierwszych grup chrześcijan żyjących w różnych miastach listy (np. List do Rzymian). W tym czasie Żydzi coraz bardziej odrzucają wyznawców Jezusa.
Etap III - Redaktorzy.
Czterech teologów zebrało istniejące wspomnienia o Jezusie. Powstały w ten sposób cztery opowieści, zwane Ewangeliami. Pierwsza powstała Ewangelia św. Marka (ok. 70 roku), potem Ewangelia św. Łukasza i Ewangelia św. Mateusza (lata 80-90), a na końcu Ewangelia św. Jana (lata 95-100). Trzy pierwsze Ewangelie wykazują duże podobieństwo, nazywamy je synoptycznymi. Prawdopodobnie ich autorzy korzystali z tych samych "kopalni" wspomnień o mowach i czynach Jezusa.
Do naszych czasów nie zachowały się nawet fragmenty oryginalnych rękopisów Ewangelii - mamy tylko ich odpisy, czyli późniejsze kopie. Najstarszy odpis (zaledwie mały fragment) odnaleziono w 1935 r. w piaskach Egiptu. Jest to mały kawałek papirusu, który zawiera słowa z 18 rozdziału Ewangelii św. Jana. Specjaliści datują go na lata przed 150 rokiem. Skoro Jan pisał swą Ewangelię około roku 100, papirus ten świadczy, że wkrótce po jej napisaniu Ewangelia ta była znana aż w Egipcie!
Ewangelie nie są kronikami życia Jezusa - nie opisują dnia po dniu, godziny po godzinie, nie podają dat. Nie ma w nich wszystkich wydarzeń, słów i czynów z życia Jezusa. Każdy z autorów Ewangelii pisał nieco inaczej i o nieco innych faktach, bo każdy miał inne "zamówienie" na opowieść o Jezusie - pisał dla innych odbiorców. Zestawiając jednak teksty czterech Ewangelii, można wyróżnić następujące bloki tematyczne:
Dzieciństwo Jezusa i Jego życie ukryte - opisują je tylko Mateusz i Łukasz. Odnajdujemy tu opowieści o Zwiastowaniu, narodzinach w Betlejem, ucieczce do Egiptu, zgubieniu się w świątyni Jerozolimskiej i inne.
Działalność publiczna Jezusa - początkiem jej był chrzest w Jordanie z rąk Jana Chrzciciela. Potem Jezus wybrał uczniów i zaczął obchodzić miasta i wioski Palestyny i nauczać o Królestwie Bożym. Nauczaniu temu towarzyszyło wiele wydarzeń, m.in. przemienienie na górze, wiadomość o śmierci Jana Chrzciciela, spotkanie z Samarytanką, gościna w domu Zacheusza i wiele innych.
Cuda Jezusa - to m.in. przemienienie wody w wino, rozmnożenie chleba, uciszenie burzy, liczne uzdrowienia, wskrzeszenia córki Jaira, młodzieńca z Nain, Łazarza.
Mowy Jezusa (a zwłaszcza przypowieści) - Ewangelie przytaczają wiele mów Jezusa. Najsłynniejsza to tzw. Kazanie na Górze. Szczególnie piękne są także przypowieści, m.in. o marnotrawnym synu, miłosiernym Samarytaninie, o talentach, o siewcy, o pannach mądrych i głupich.
Męka i śmierć Jezusa - to najbardziej przejmujące teksty o życiu Jezusa. Opisują historię spisku faryzeuszów przeciw Jezusowi, zdradę Judasza, pojmanie Jezusa i sąd nad Nim, wydanie wyroku śmierci i zatwierdzenie go przez Piłata i ukrzyżowanie.
Zmartwychwstanie i ukazywanie się uczniom - to opowieści o najbardziej doniosłych wydarzeniach, które stały się fundamentem chrześcijaństwa. Znaleźć tu możemy opis pustego grobu Jezusa i opowiadania o spotykaniu się Zmartwychwstałego z uczniami: apostołami, Marią Magdaleną, uczniami idącymi do Emaus.
W symbolice chrześcijańskiej przedstawia się zwykle czterech Ewangelistów pod postaciami lwa (Marek), anioła (Mateusz), byka (Łukasz) i orła (Jan). Przedstawienia takie często można odnaleźć na zdobieniach ambon czy ewangeliarzy.

KURS LEKTORSKI - ZAJĘCIA LITURGICZNE      

Rok liturgiczny (kościelny) i tomy lekcjonarza.
Rok liturgiczny to skrót historii naszego zbawienia. Przypomina nam o wydarzeniach z całego życia Pana Jezusa - od oczekiwania ludzi na Jego przyjście, aż do Jego Wniebowstąpienia i zesłania Ducha Świętego.
Rok liturgiczny rozpoczyna się w pierwszym dniu Adwentu i dzieli się na następujące okresy:
Adwent - trwa około czterech tygodni i kończy się 24 grudnia, czyli w Wigilię Bożego Narodzenia. W tym okresie wspomina się oczekiwanie na przyjście Zbawiciela, jak i przygotowuje się na Święte Bożego Narodzenia. Kolorem liturgicznym tego okresu jest kolor fioletowy. Symbolami Adwentu są: wieniec z czterema świecami i świeca roratnia symbolizująca Maryję.
Okres Bożego Narodzenia - trwa od Wigilii Bożego Narodzenia do niedzieli po 6 stycznia, czyli do Święta Chrztu Pańskiego. Wspomina się w tym okresie przyjście na świat Pana Jezusa i Jego dzieciństwo. Kolorem liturgicznym jest w tym okresie kolor biały, zaś symbolami są stajenka i gwiazda betlejemska:
Okres zwykły (cz. I) - okres ten jest najdłuższym w ciągu całego roku liturgicznego (33 lub 34 tygodnie) i podzielony jest na dwie części. Wspomina. się w tym okresie cuda i nauczanie Pana Jezusa. Część I okresu zwykłego rozpoczyna się w niedzielę po 6 stycznia i trwa. do Środy Popielcowej. Kolorem liturgicznym jest kolor zielony.
Okres Wielkiego Postu - trwa od Środy Popielcowej do Wielkiego Czwartku, czyli ponad 40 dni. W tym czasie wspomina się mękę i śmierć Pana Jezusa. Kolorem liturgicznym jest kolor fioletowy. W okresie tym nie śpiewa się pieśni o radosnym charakterze i nie śpiewa się słowa "Alleluja".
Triduum Paschalne - to najważniejsza część całego roku liturgicznego. Triduum Paschalne obejmuje wieczór Wielkiego Czwartku (pamiątka Ostatniej Wieczerzy i aresztowania Pana Jezusa), Wielki Piątek (pamiątka śmierci Pana Jezusa), Wielką Sobotę (pamiątka spoczywania Pana Jezusa w grobie) i Niedzielę Wielkanocną (pamiątka zmartwychwstania Pana Jezusa). Triduum Paschalne to jedno wielkie święto przejścia Pana. Jezusa przez śmierć do życia.
Okres Wielkanocny - trwa 50 dni, od Niedzieli Wielkanocnej do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego. W tym czasie trwa. radość ze zmartwychwstania Pana Jezusa. Kolorem liturgicznym jest kolor biały, zaś symbolami umieszczonymi w kościele są: paschał, krzyż z czerwoną stułą, baranek wielkanocny i figura Zmartwychwstałego Pana Jezusa.
Okres zwykły (cz. II) - trwa od Uroczystości Zesłania Ducha Świętego do końca roku liturgicznego, czyli do początku nowego Adwentu. Kolor liturgiczny test zielony, a wspomina się cuda                i nauczanie Pana Jezusa.
W ciągu roku liturgicznego, niezależnie od okresów liturgicznych, przypadają różne uroczystości, święta oraz wspomnienia świętych i błogosławionych. Znajomość tego wszystkiego jest szczególnie ważna dla lektora, gdyż na poszczególne okresy i dni przypadają odpowiednie czytania mszalne oraz używa się różnych tomów lekcjonarza.
Oto wykaz tych tomów i okres jaki obejmują:
Tom I - Okres Adwentu i Okres Bożego Narodzenia
Tom II - Okres Wielkiego Postu i Okres Wielkanocny
Tom III - Okres Zwykły (od 1 do 11 tygodnia)
Tom IV - Okres Zwykły (od 12 do 23 tygodnia)
Tom V - Okres Zwykły (od 24 do 34 tygodnia)
Tom VI - czytania w mszach o świętych
Tom VII - czytania w mszach obrzędowych, okolicznościowych           o wotywnych
MSZA ŚWIĘTA
Jest pamiątką Ostatniej Wieczerzy, którą spożył Pan Jezus ze swoimi uczniami w Wielki Czwartek. Wtedy to uczynił chleb swoim Ciałem, a wino swoją Krwią. Msza święta to najważniejsza i najświętsza czynność liturgiczna.
Msza święta dzieli się na następujące części:
Obrzędy wstępne - mają nas przygotować do godnego uczestniczenia w całej liturgii mszy świętej. Składają się z takich oto elementów:
Procesja wejścia.
Uklęknięcie i ucałowanie ołtarza.
Znak krzyża i pozdrowienie wiernych.
Słowo wstępne.
Akt pokutny.
Śpiew "Panie, zmiłuj się nad nami."
Śpiew "Chwała na wysokości Bogu."
Modlitwa kapłana (kolekta).
Liturgia Słowa - czytane jest i wyjaśniane Słowo Boże. Ta część mszy świętej odbywa się przy ambonce, która nazywana jest "stołem Słowa". Oto elementy Liturgii Słowa:
I czytanie (najczęściej ze Starego Testamentu)
Psalm responsoryjny.
II czytanie (zawsze z Nowego Testamentu)
Śpiew "Alleluja".
Ewangelia.
Homilia.
Wyznanie wiary.
Modlitwa powszechna.
Liturgia Ofiary - podczas niej chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Pana Jezusa. Ta część mszy odprawiana jest przy ołtarzu, zwanym też "stałem ofiary". Liturgia Ofiary ma trzy części:
Przygotowanie darów ofiarnych.
Modlitwa eucharystyczna.
Obrzędy komunii.
Obrzędy końcowe - kapłan błogosławi i rozsyła lud. Ubogaceni Słowem Bożym i komunią świętą mamy być światłem w otaczającym nas świecie. Obrzędy te składają się z następujących części:
Ogłoszenia duszpasterskie.
Pozdrowienie wiernych.
Błogosławieństwo.
Rozesłanie wiernych.
Procesja wyjścia.

W posłudze lektora szczególne znaczenie ma Liturgia Słowa, gdyż uczestniczy w przekazywaniu Ludowi Bożemu Słowa Boga. Oczywiście, ważne jest pobożne uczestniczenie i poprawne służenie w całej mszy świętej.

ZACHOWANIE SIĘ W MIEJSCU CZYTANIA

Przed mszą św. lektor kładzie lekcjonarz na pulpicie (ambonce). Czytania uprzednio przy gotowane zaznaczone są wstążkami. Szukanie tekstów przed samym czytaniem jest denerwujące. Warto zapamiętać stronę w lekcjonarzu na wypadek przypadkowego wyciągnięcia wstążki.
Podchodząc do ambony idziemy równym krokiem, nie za szybko, ani nie za wolno - jeśli nie niesiemy Ewangeliarza, idziemy ze złożonymi rękami.
Podczas czytania lekcjonarz może leżeć na pulpicie lub można go trzymać w rękach zwłaszcza, jeśli lektor nieco gorzej widzi. Gdy lekcjonarz leży na pulpicie, lektor powinien mieć dłonie złożone lub powinien je swobodnie położyć obok księgi.
Lektor powinien stać przy ambonce spokojnie - nie może przestępować z nogi na nogę, kołysać się i kręcić. Nogi powinny stać obok siebie i być nieco rozsunięte dla zapewnienia równowagi.
Przed rozpoczęciem czytania należy odpowiednio ustawić mikrofon, tak, aby strumień głosu padał wprost na gałkę mikrofonu. Trzeba też ustawić mikrofon w odpowiedniej odległości o ust. Należy tu uwzględnić donośność swego głosu oraz siłę mikrofonu. Lektor powinien być dobrze słyszalny - źle, gdy czyta zbyt głośno lub zbyt cicho. Najlepszym sprawdzianem odpowiedniej głośności czytania i poprawności ustawienia mikrofonu jest opinia kogoś ze słuchacz Ustawianie mikrofonu trzeba przeprowadzić bardzo delikatnie, żeby nie powodować nieprzyjemnych dla ucha trzasków w głośnikach. Mówiąc przez mikrofon trzeba szczególnie dbać dykcję, ponieważ wzmacnia on nie tylko wypowiadane słowa, ale również wszelkiego rodzaj błędy.
Podczas czytania bardzo ważny jest wzrokowy kontakt ze słuchaczami. Pierwszy raz ogarniamy słuchaczy spojrzeniem przed rozpoczęciem czytania, następnie po zapowiedzeniu tytułu księgi. Potem spoglądamy na ludzi, gdy w czytaniu występuje przerwa akapitowa. Patrzymy również na słuchaczy na końcu czytania, gdy mówimy "Oto Słowo Boże". Taki wzrokowy kontakt z ludźmi nas słuchającymi robi dobre wrażenie oraz mobilizuje lektora. Należy jednak pamiętać, aby patrzeć nie na jakąś konkretną osobę oraz aby nie patrzeć na słuchaczy bez podnoszenia głowy znad księgi. Wzrokowy kontakt jest poprawnie wykonany, jeśli lektor patrząc na ludzi wypowiada ostatnie słowa akapitu, a nie jeśli patrzy na nich w milczeniu.
Po przeczytaniu należy wrócić na swoje miejsce w prezbiterium. I tu również należy pamiętać, by nie odchodzić od ambonki poprzez cofanie się w tył.
Wrażenie na wiernych robi nie tylko głos lektora, ale także jego wygląd, postawa i zachowanie się. Jeśli coś przeszkadza oczom słuchaczy, to i uszy niechętnie słuchają tego, co czyta lektor. Trzeba więc dbać o swój zewnętrzny wygląd i zachowanie w prezbiterium. Lektor powinien być nienagannie ubrany, uczesany oraz powinien godnie i spokojnie zachowywać się podczas liturgii.

Przerwy (pauzy) w czytanym tekście
W czytaniu odgrywają one bardzo ważną rolę. Pauzy to okresy krótszego lub dłuższego milczenia w czasie czytania. Celem ich jest oddzielenie poszczególnych części tekstu, aby słuchaczowi ułatwić zrozumienie sensu całości. Przez błędne stosowanie przerw, sens może ulec zmianie. Po prawidłowo stosowanych przerwach poznaje się, że lektor rozumie to, co czyta. Bez zrozumienia treści można wprawdzie wyraźnie czytać, ale nie można robić prawidłowych pauz.
Przerwy wymagane są ponadto ze względu na, potrzebę oddechu: Lektor potrzebuje przerw, aby uzupełnić powietrze do dalszego czytania. Lektor powinien przy każdej okazji nabierać powietrze, w przeciwnym bowiem razie będzie odczuwał zmęczenie lub, gdy mu zabraknie powietrza, zrobi niespodziewanie przerwę w zupełnie nieoczekiwanym miejscu.
Tak jak dla lektora, przerwy potrzebne są również dla słuchaczy. Słuchacz nie może być zalany potokiem słów, gdyż nie zrozumie wtedy prawidłowo czytanego tekstu.
Rodzaje przerw
Akapit - jest to zakończenie zdania kropką i rozpoczęcie następnego od nowej linijki. Oznacza to nowy rozdział lub nową myśl. Jest to najdłuższa przerwa stosowana w czasie czytania. Trwa ona na okres liczenia do trzech (zaznacza się ją w przygotowywanym tekście jako ///). W tym czasie lektor nabiera powietrza, przygotowuje się do następnej części i kontaktuje się wzrokiem ze słuchaczami.
Kropka - jest to nieco krótsza przerwa, odpowiadająca liczeniu do dwóch (//).
Średnik - to taka sama przerwa jak kropka.
Przecinek - to najkrótsza przerwa, liczona do jednego (/) czyli tylko tyle, aby uzupełnić powietrze i rozdzielić poszczególne myśli dla ich lepszego zrozumienia.
Nawias - zawiera słowo lub zdanie wyjaśniające. Jest to przerwa liczona na jeden (/).
Dwukropek - ta pauza nie jest dokładnie określona. Najczęściej jest równa kropce, czyli liczy się ją do dwóch (/).
Pytajnik i wykrzyknik - wymaga przerwy jak przy kropce (/), ale jeśli chcemy wywołać pewne zaciekawienie lub napięcie u słuchaczy, można zrobić przerwę nieco dłuższą
Przerwy wtrącone - robimy je w miejscach, gdzie ma żadnego znaku interpunkcyjnego. Służą one pełniejszemu zrozumieniu zdania.
Po podmiocie zdania głównego - np. "Bóg /jest Stwórcą nieba... "
Przy opuszczeniach - np. " Ciało należy do ziemi, dusza / Bogu. "
Przy łącznikach jak "i," "albo", "bo" - np. " To / albo owo "
Bez tych dodatkowych przerw lektor nie jest w stanie przekazać treści oraz utrzymać właściwego tempa. Przerwy tego typu są krótkie. Ich miejsce wyznacza lektor sam znajdzie je tym łatwiej, im lepiej zrozumie treść czytanego tekstu. Np. "Zbuntował się na pustyni Izrael, naród wybrany... " Po słowie "pustynia" należy zrobić krótką przerwę, w przeciwnym bowiem razie można byłoby zrozumieć zdanie tak, że chodzi o pustynię o nazwie Izrael. O przerwie nie zawsze więc decyduje kropka czy inny znak pisarski, ale przede wszystkim sens zdania.
Błędem jest, jeśli lektor robi za mało przerw, robi przerwy w nieodpowiednim miejscu lub nie stosuje się do odpowiedniej długości przerw.

Akcent gramatyczny i logiczny w czytanym tekście
Akcent gramatyczny
W języku polskim polega na wyróżnieniu jednej z sylab wyrazu przez wymówienie jej silniej, z naciskiem. W języku polskim akcent gramatyczny jest stały i przypada na przedostatnią sylabę w wyrazie wielosylabowym. Np. obrazek, meblościanka, autostrada. Jednak od tej zasady są wyjątki:
Trzecią sylabę od końca akcentuje się w wyrazach obcego pochodzenia zakończonych na:
-ika, -yka - np. lo-gi-ka, po-li-ty-ka, ma-te-ma-ty-ka, fi-zy-ka.
-ik, -yk w liczbie mnogiej - np. laik - la-i-cy, fizyk - fi-zy-cy, plastyk - pla-st-ycy.
Przy czasownikach zakończonych na:
-śmy, -ście = akcentuje się trzecią sylabę od końca. Np. by-li-śmy, czy-ta-li-śmy, cho-dzi-li-śmy, sta-li-ście, spa-li-ście.
-libyśmy, -łybyśmy = akcent pada na czwartą sylabę od końca. Np. na-kar-mi-ły-by-śmy, mó-wi-li-by-śmy, cho-dzi-li-by-śmy.
Przy wyrazach zakończonych cząstką -kroć, -set akcent pada na trzecią sylabę od końca. Np. o-siem-set, ty-siąc-kroć.
Przy wyrazach złożonych z cząstek arcy-, eks-, wice- i rzeczowników jednosylabowych akcent przypada na ostatnią sylabę wyrazu. Np. ar-cy-leń, wi-ce-król, eks-mistrz.
Przy wyrazach biblijnych akcentuje się inaczej niektóre słowa. Np. Je-ro-zo-lima, A-bra-ham, I-za-ak.
Jako ćwiczenie dokończ odmianę, zaznaczając akcent:
ja powiedziałbym
ty ....................
on ....................
ona ....................
ono ....................
my ....................
wy ....................
oni ....................
one ....................
Akcent logiczny
W każdym zdaniu spotykamy się z różnymi jego częściami, np. podmiot, orzeczenie, dopełnienie itp. Te elementy w różnych zdaniach mają różną wartość znaczeniową. W każdym bowiem zdaniu tkwi jakaś myśl, idea, sens, który może być wyrażony przez te różne części zdania. To słowo, czy słowa, które wyrażają istotną myśl, winny być wyodrębnione, czyli zaakcentowane. To zaakcentowanie głównej myśli (sensu) danego zdania, nazywamy właśnie akcentem logicznym. Akcent ten możemy wykonać przez:
Wzmocnienie siły głosu.
Zmianę wysokości tonu.
Wydłużenie słowa.
Przerwę przed i po danym słowie.
Zadaniem lektora jest znalezienie w zdaniu tego wyrazu, który decyduje o sensie i odpowiednie głosowo wyodrębnienie. Prawidłowy akcent logiczny warunkuje poprawne odczytanie intencji autora oraz właściwe przyjęcie treści przez słuchaczy. Akcent położony na niewłaściwym słowie zniekształca sens zdania.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak akcentujemy fakt dokonany, który miał miejsce w czasie chrztu.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak wyrażamy nasze dziecięctwo Boże.
Np. "Jesteśmy dziećmi Boga" - tak wyrażamy przynależność do Boga, a nie do kogoś innego.
Błędem jest zaniedbywanie akcentów logicznych lub tworzenie ich zbyt często w jednym zdaniu. Znalezienie poprawnego akcentu logicznego nie jest sprawą szczęścia, ale właściwego przygotowania. Najlepiej po pierwszym przeczytaniu zdania zamknąć tekst i oddać sens zdania własnymi słowami. Następnie przeczytać tekst z takim akcentem, jaki był przy swobodnym mówieniu.

MELODYKA ZDANIA CZYTANEGO

Czytanie brzmi naturalnie, jeśli lektor moduluje głos. Modulacja polega na zmianie wysokości tom Głos ludzki rozbrzmiewa w szerokiej skali i obejmuje w mowie przynajmniej jedną oktawę. Im fal intonacyjna jest różnorodniejsza, tym mowa jest bogatsza, plastyczna i lepiej wyraża myśl oraz stany uczuciowe.
Każdy człowiek posiada właściwą sobie dominantę tonu, czyli podstawową wysokość, która zależy od anatomicznej budowy narządu głosowego (długość strun głosowych, ustawienie krtani. Dominanta powinna służyć za punkt wyjścia wszystkich zmian wysokości - w górę i w dół.
Lektor ma panować nad falą intonacyjną swego głosu. Jest to ważne w zdaniach rozwiniętych. Kiedy myśl zdania rozwija się, ton automatycznie posiada tendencję wznoszenia się ku górze. Natomiast gdy zdanie zmierza ku końcowi, wtedy tonacja się obniża.
Czytanie rozpoczyna się od niższego tonu. Przy zmianach tonacyjnych pod koniec zdań wraca się do dominanty. Należy wystrzegać się czytania na jednym tonie, gdyż wytwarza to nie przyjemną dla ucha monotonię.
W modulacji głosu pomagają znaki interpunkcyjne:
Przy kropce ton się obniża.
Przy przecinku głos lekko podnosi się lub zostaje w zawieszeniu.
Przy średniku ton zniża się, a czasami podnosi się.
Przy nawiasach, cudzysłowach i zdaniach wtrąconych ton spada lub podwyższa się, zależności od treści.
Przy wykrzykniku ton zniża się i wzmacnia.
Przy znaku zapytania głos z reguły się podnosi.
Ćwiczenie:
Przeczytaj poniższe zdanie, zwracając uwagę na odpowiednią intonację.
"Nie pójdziesz dziś do domu!" - rozkaz, względnie zakaz.
"Nie pójdziesz dziś do domu?" - pytanie.
"Nie pójdziesz dziś do domu." - oznajmienie.
Kto podczas zgromadzenia liturgicznego odczytuje teksty monotonnie, czyli na jednym tonie, pozbawiając tym samym zdania melodii, ten niszczy albo zakrywa sens tekstu. W ten sposób utrudnia słuchanie w skupieniu lub odbycie wspólnej modlitwy. Należy czytać w sposób naturalny, czyli tak, jak się mówi, z naturalną zmianą melodyki głosu. Im bardziej różnorodna jest fala intonacyjna, tym bogatsza i bardziej plastyczna jest nasza mowa.
Duża przestrzeń kościoła skłania lektora do podniesienia głosu, aby mógł on przeniknąć odległość. Gdy mówi się takim podniesionym tonem, czytanie staje się głośniejsze, lecz pociąga sobą odpowiednie konsekwencje:
Jeżeli stale mówi się na zbyt wysokich tonach, wówczas nasze struny głosowe, przez nadmierne natężenie i przemęczenie, ulegną szybkiemu zdarciu. Poza tym skutki takiego mówienia udzielają się także słuchaczom: wysoki głos męczy, natomiast głos piersiowy, niski głęboki - uspokaja ich.
Mówiąc wysokim głosem wpadamy w ton pseudo pobożnego, płaczliwego "zawodzenia Jest to forma złego nawyku, który potem trudno w swoim czytaniu wyeliminować.

TRUDNOŚCI WYMOWY


W języku polskim są słowa łatwe do wymowy i z nimi lektor nie ma większych trudności. Są też słowa trudne. Niżej przedstawiony wierszyk dykcyjny, choć nieskładny w treści, wykazuje jednak szereg trudnych słów, które lektor musi dobrze wypowiedzieć. Należy spróbować przeczytać ten tekst w wieloraki sposób - szeptem, półgłosem i głośno.

Niełatwa słów wymowa.
Ha, trudna na to rada!
Jeszcze trudniejsze słowa,
Gdy się je w całość składa.

Spójrz w przestrzeń w blaskach zorzy:
Gra życiem, skrzy srebrzyście;
A w drzewach wietrzyk Boży
Splątane czesze liście.

Z otchłani tchła mgła obła,
Trzchnął trznadel, pstrąg w głąb pruje,
Wybrnęła wydra w brodła,
Dżdżownica źdźbło żuje.

Chrząszcz pszczołę wstrząsł w szczelinę,
Zaś pchła pchłę pchnęła w popiół,
Trwożliwie zabrzmiał trzmiel w trzcinie,
Póki swego nie dopiął.

I ty też dopnij, chociaż
Słów kształty krztuszą krtanie;
Co jednak umiesz, pokaż,
Ułóż to w płynne zdanie.

Tekst do ćwiczeń

Czytanie z Dziejów Apostolskich Dz 21,27-22,11
Kiedy siedem dni dobiegało końca, Żydzi z Azji zobaczyli Pawła      w świątyni, podburzyli cały tłum i rzucili się na niego z krzykiem: "Izraelici! Na pomoc! To jest człowiek który wszędzie naucza wszystkich przeciwko narodowi i Prawu, i temu miejscu, a nadto jeszcze Greków wprowadził do świątyni i zbezcześcił to święte miejsce". Przedtem bowiem widzieli z nim w mieście Trofima z Efezu i sądzili, że Paweł wprowadził go do świątyni.
Poruszyło się całe miasto, zbiegł się lud, porwali Pawła i wlekli go poza świątynio, Natychmiast też zamknięto bramy. Gdy usiłowali go zabić, doszła do trybuna kohorty wiadomość, że cała Jerozolima jest wzburzona. Natychmiast wziął żołnierzy i setników i zbiegł do nich na dół. Na widok trybuna i żołnierzy zaprzestano bić Pawła. Gdy trybun przybliżył się, kazał go ująć, związać dwoma łańcuchami i dopytywał się, kim jest i co uczyni A z tłumu każdy krzyczał co innego. Nie mogąc się nic pewnego dowiedzieć z powodu zgiełku, kazał go prowadzić do twierdzy. Gdy znalazł się na schodach, doszło do tego, z żołnierze musieli go nieść z powodu naporu tłumu. Bo tłum ludzi szedł za nim, krzycząc "Precz z nim!"
Kiedy miano go wprowadzić do twierdzy, rzekł Paweł do trybuna: "Czy wolno mi coś ci powiedzieć?" A on odpowiedział: "Mówisz po grecku? Nie jesteś więc Egipcjaninem, który niedawno podburzył i wyprowadził na pustynię cztery tysiące sykaryjczyków? "Ja jestem Żydem z Tarsu - odpowiedział Paweł - obywatelem znacznego miasta w Cylicji proszę cię, pozwól mi przemówić do ludu". Gdy pozwolił, Paweł stojąc na schodach da znak ręką ludowi, a gdy nastała zupełna cisza, odezwał się po hebrajsku tymi słowami:
"Bracia i ojcowie, słuchajcie, co teraz do was powiem na swoją obronę." Usłyszawszy, że mówi w języku hebrajskim, uciszyli się jeszcze bardziej.
"Ja jestem Żydem - mówił - urodzonym w Tarsie w Cylicji. Wychowałem się jednak w tym mieście, u stóp Gamaliela otrzymałem staranne wykształcenie w Prawie ojczystym. Gorliwie służyłem Bogu, jak wy wszyscy dzisiaj służycie. Prześladowałem tę drogo głosując nawet za karą śmierci, wiążąc i wtrącając do więzienia mężczyzn i kobiety, co mc że poświadczyć zarówno arcykapłan, jak cała starszyzna. Od nich też otrzymałem listy do braci i udałem się do Damaszku, nagle około południa otoczyła mnie wielka jasność z nieba. Upadłem na ziemię i posłyszałem głos, który mówił do mnie: "Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?" "Kto jesteś, Panie?" - odpowiedziałem. Rzekł do mnie: "Ja jestem Jezus Nazarejczyk, którego ty prześladujesz." Towarzysze zaś moi widzieli światło, ale głosu, który do mnie mówił, nie słyszeli. Powiedziałem więc: "Co mam czynić, Panie?" A Pan powiedział do mnie: "Wstań, idź do Damaszku, tam ci powiedzą wszystko, co masz czynić". Ponieważ zaniewidziałem od blasku owego światła, przyszedłem do Damaszku prowadzony za rękę przez moich towarzyszy."
Oto Słowo Boże.

Posługa i godność lektora w Liturgii    

Czytanie Słowa Bożego w Zgromadzeniu Liturgicznym jest najwyższym stopniem służby ministranckiej. Mówi o tym już sama postawa lektora w prezbiterium. Wszyscy inni ministranci służąc zwracają się twarzą do ołtarza. Kiedy odmawiają modlitwy, albo przynoszą do ołtarza dary, są wyrazicielami ludu wobec Boga. Lektor zaś, kiedy czyta Słowo Boże, zwraca się twarzą ku ludziom. W tym momencie jest wyrazicielem samego Boga wobec Zgromadzenia Liturgicznego.
Lektorzy stanowią we wspólnotach ministranckich specjalną i najważniejszą grupę, bowiem pełnią specjalną i szczególnie ważną posługę - przekazują ludziom Słowo Boga. Posługa ta stawia przed lektorami dość spore wymagania, dlatego nie każdy może pełnić posługę lektora. Do tej funkcji powinni być wybierani ci, którzy nie tylko posiadają odpowiednie możliwości głosowe i dykcyjne, ale przede wszystkim właściwe kwalifikacje moralne. Aby bowiem wiarygodnie przekazywać innym Słowo Boże, najpierw samemu należy według niego żyć.
Życie lektora powinno być przepojone wiarą. Ogromnie ważną rolę pełni tu życie sakramentalne. Lektor powinien być znany z regularnego przystępowania do spowiedzi i komunii św. oraz powinien cieszyć się dobrą opinią w otoczeniu. Trudno sobie wręcz wyobrazić lektora, który w kościele czyta Słowo Boże, a poza kościołem jest jego zaprzeczeniem.
Do posługi lektora należy się też dobrze przygotować. Przygotowanie takie, nazywane kursem lektorskim, obejmować będzie:
Formację wewnętrzną, czyli szereg nauk dotyczących wiary, modlitwy i pobożności.
Formację biblijną, czyli szereg nauk na temat Pisma Świętego, tak aby przyszli lektorzy potrafili rozumieć czytania.
Formację liturgiczną, czyli nauki o liturgii i poprawnym w niej posługiwaniu.
Formację fonetyczną, czyli nauki o poprawnym czytaniu, artykułowaniu słów i akcentowaniu.
Równolegle do tych zajęć odbywać się będą praktyczne ćwiczenia, które pomogą poprawnie zastosować w życiu poznane wiadomości. Zakończeniem kursu lektorskiego będzie uroczysta promocja na urząd lektora, której dokonać może ks. dziekan, albo ks. biskup.

Modlitwa lektora
Panie, oto stoję wobec wielkiej tajemnicy Twego Słowa, które mam przekazywać innym.
Pomóż mi być najpierw dobrym słuchaczem i świadkiem Twojego Słowa.
Oczyść moje wargi od wszelkiej nieczystości, uczyń mnie swoim narzędziem,
bym mógł nieść Cię ludziom w sercu, w dłoniach, na ustach. Amen.

 

Materiał znaleziono w Internecie.
Niech służy Twojej większej wiedzy i godniejszemu służeniu przy ołtarzu!
Autor Ks. Piotr Baron

Wróć
Quiz
Księga gości
Galeria zdjęć
Urodziny
W dniu dzisiejszym żaden z ministrantów nie obchodzi urodzin.
Kronika
Ciekawe linki
Statystyki
Osób online: 3
Ilość odwiedzin: 4379823